Foute vragen: wat een werkgever níet mag vragen tijdens een sollicitatiegesprek

Facebook
Twitter
LinkedIn
WhatsApp

Vind het juiste oefenpakket voor jouw test

Tijdens een sollicitatiegesprek wil een werkgever zo veel mogelijk over je te weten komen. Wat voor opleiding je hebt gedaan, wat je ervaring is, hoe je communicatieve eigenschappen zijn, enzovoort, enzovoort. Maar wist je dat er ook veel vragen zijn die hij níet mag stellen?

Over en weer vragen stellen

Een sollicitatiegesprek heeft twee doelen: jij moet alle relevante informatie zien te krijgen over de functie waarop je gesolliciteerd hebt én de werkgever moet alle relevante informatie over jou zien te achterhalen. Daarvoor zullen jullie over en weer vragen moeten stellen. Dat wil echter niet zeggen dat er sprake is van een gelijkwaardig gesprek. In veel gevallen zijn er meer kandidaten voor die ene baan en heeft de werkgever het voor het uitkiezen. Hij zal dan ook de meeste vragen stellen en op grond daarvan beslissen of jij verder gaat in de procedure.

Mag de werkgever alles vragen?

Om te bepalen of jij echt die heel geschikte kandidaat bent, zal de werkgever heel veel over je willen weten. Sommige dingen staan natuurlijk gewoon op je cv. Daar kun je sowieso aanvullende vragen over verwachten. Er staan ook een heleboel dingen niet op je cv. Mag een werkgever daar ook vragen over stellen oftewel mag hij alles vragen wat hij weten wil? Het antwoord daarop is simpelweg ‘nee’. Je potentiële werkgever mag alleen vragen stellen die van belang zijn voor de functie en een goede uitoefening daarvan. Vragen over je privéleven en je gezondheid horen daar dus niet bij. Dat wil niet zeggen dat het niet gebeurt!

Foute vragen

Soms zal een werkgever zich gewoon niet realiseren dat hij over de schreef gaat. In andere gevallen weet hij dat misschien wel, maar gokt hij erop dat jij dat niet weet. Foute vragen gaan vaak over de volgende onderwerpen:

  • gezondheid;
  • zwangerschap;
  • gezinssituatie;
  • nationaliteit en religie;
  • salaris.

Gezondheid

Veel fouten vragen worden gesteld, omdat je werkgever zo veel mogelijk zekerheid wil dat jij je functie goed kan uitvoeren. Als jij langdurig ziek wordt, stagneert het werk en kost het je werkgever vaak geld. Hij probeert dus van te voren in te schatten of hij met jou dat risico loopt. Hij mag echter niet vragen naar je ziekteverzuim bij je huidige of vorige werkgever, je huidige gezondheid, je medische geschiedenis, medicijngebruik, handicaps en dergelijke. Hij mag hierover ook geen navraag doen bij een vorige werkgever. Hij mag wel aan je vragen of je zelf denkt dat je fysiek in staat bent om het werk uit te voeren, bijvoorbeeld als het gaat om een functie waarbij je veel moet staan.

Voor bepaalde functies is een medische keuring toegestaan. Als dit het geval is, moet dat al in de vacaturetekst vermeld worden.

Zwangerschap

Vanuit je werkgever gezien is het best te begrijpen dat hij wil weten of je zwanger bent of op korte termijn hoopt te worden. Hij heeft natuurlijk liever niet dat je korte tijd na je aanstelling zwangerschaps- en bevallingsverlof moet opnemen. Wettelijk is het echter niet toegestaan dat hij daar naar vraagt. Zwangerschap mag ook nooit de reden zijn dat je niet wordt aangenomen (of wordt ontslagen). Dus alle vragen over een kinderwens of gezinsuitbreiding hoef je niet te beantwoorden.

De enige uitzondering hierop is als je solliciteert naar een zeer gevaarlijke functie, waarbij je ongeboren kind tijdens het werk gevaar kan lopen. In dat geval mag dus wel gevraagd worden of je zwanger bent.

Gezinssituatie

Alle vragen over je privésituatie zijn ‘not done’, dus ook over je gezinssituatie: hoe je samenstelling van je gezin is, of je samenwoont of getrouwd bent of gescheiden bent, wat je partner doet, wat je seksuele geaardheid is enz. Als je kinderen hebt en er wordt gevraagd hoe je de kinderopvang denkt te gaan regelen, dan hoef je dat ook niet te beantwoorden. Antwoord eventueel dat dat geregeld is, maar je hoeft echt niet in details te treden hoe je dat dan precies gedaan hebt.

Nationaliteit en religie

Volgens artikel 1 in de Grondwet en de Algemene wet gelijke behandeling mag een werkgever geen onderscheid maken tussen sollicitanten op grond van nationaliteit of ras, religie of levensovertuiging, politieke gezindheid, geslacht, seksuele geaardheid, leeftijd of burgerlijke staat.

Een werkgever mag dus bijvoorbeeld niet vragen waar je geboren bent of welke religie je hebt. Uitzonderingen zijn functies waarbij deze achtergronden juist van belang zijn om de functie te kunnen uitoefenen. Bij functies binnen kerkgenootschappen en andere genootschappen op geestelijke grondslag mag wel vereist worden dat je een bepaalde richting aanhangt.

Salaris

Een werkgever vindt het vaak handig om al voor de salarisonderhandelingen te weten wat je nu verdient of eerder verdiend hebt. Als er tijdens je sollicitatiegesprek rechtstreeks wordt gevraagd hoe hoog je salaris in je huidige baan is, dan kan het lastig zijn om daar geen antwoord op te geven. Weet echter dat deze vraag niet gesteld mag worden. Ook vragen over je financiële situatie zijn uit den boze.

Hoe moet je antwoorden?

Als je zo’n vraag krijgt die niet mag, hoe kun je dan het beste antwoorden? Blijf in ieder geval altijd vriendelijk en denk rustig na voordat je een antwoord geeft. Als je weet dat een vraag eigenlijk niet gesteld mag worden, is het in ieder geval gemakkelijker om er op te reageren. In sommige gevallen is het helemaal niet erg om de waarheid te vertellen: “Nee, ik ben niet zwanger en ik wil de komende tien jaar zeker nog geen kinderen.” Maar als je wel zwanger bent, dan kun je verwachten dat dat niet gunstig is voor deze sollicitatie. Het is dan je goed recht om te weigeren een antwoord te geven, maar dat wekt natuurlijk de indruk dat je inderdaad zwanger bent of wilt worden. In dat geval mag je, omdat het een vraag is die niet gesteld mag worden, ook liegen.

Andere strategieën

In andere gevallen kun je er voor kiezen om te vragen waarom deze vraag gesteld wordt en of die wel relevant is voor de functie. Geef in ieder geval geen antwoord op een foute vraag als je dat niet wilt, ook niet als je bang bent dat niet antwoorden je sollicitatie negatief beïnvloedt. Door te antwoorden dat je er van op de hoogte bent dat dit soort vragen niet gesteld mag worden tijdens een sollicitatiegesprek, laat je in ieder geval merken dat je assertief bent. Je kunt ook proberen je er met een grapje af te maken (“Kinderen? Die wil ik pas als er een luierverschoonmachine is uitgevonden.”) of het gesprek op iets anders te brengen.

Spreekplicht

Over het algemeen geldt er geen spreekplicht tijdens een sollicitatie. Je hoeft zeker niet spontaan te melden dat je weleens langdurig thuis bent geweest met een hernia of dat je in aanraking bent geweest met justitie. Soms heb je echter wel een spreekplicht over je persoonlijke omstandigheden. Dat is geval als je weet (of had kunnen weten) dat je door die omstandigheden totaal ongeschikt bent voor die functie. Als je in zo’n geval je (medische) verleden verzwijgt en dit later tot problemen leidt, dan kun je op grond daarvan ontslagen worden.

Klacht indienen

Als je vindt dat je tijdens je sollicitatie niet goed bent behandeld of dat je afwijzing met discriminatie te maken heeft, dan kun je een klacht indienen bij de organisatie waarbij je gesolliciteerd hebt. Als je geen (bevredigende) reactie hierop krijgt, kun je terecht bij de Nederlandse Vereniging voor Personeelsmanagement & Organisatieontwikkeling (NVP). Heeft je klacht betrekking op ongelijke behandeling, dan kun je je wenden tot het College voor de Rechten van de Mens (www.mensenrechten.nl)

Facebook
Twitter
LinkedIn
WhatsApp

Lees meer artikelen over solliciteren en assessments ...

Inhoudsopgave

Start direct met oefenen

Zorg voor een goede voorbereiding op jouw capaciteitentest.

Waarom Hellotest?

Totaalpakket met 50% korting!

Als bestaande gebruiker krijg je 50% korting op ons totaalpakket. Je betaalt dus geen 69,99 maar slechts 34,99.

Totaalpakket van 199,99 voor 69,99

Beste keus: kies voor het Hellotest Totaalpakket met meer dan 12.500 oefenvragen.

Moet jij een assessment maken binnenkort?

Slechts 45% van de kandidaten slaagt voor het assessment. Begin vandaag dus nog met oefenen voor jouw test. Gebruik de kortingscode: 10eenmalig voor eenmalig 10% korting!