De uitslag van een intelligentietest is altijd spannend. Je bent natuurlijk benieuwd wat er uit komt. Scoor jij gemiddeld, minder dan gemiddeld of juist beter? Misschien komt er wel uit naar voren dat je hoogbegaafd bent. Maar wat is dat eigenlijk, hoogbegaafd? En als je hoogbegaafd blijkt te zijn, moet je daar dan rekening mee houden als je op zoek bent naar een baan?
IQ-score
Wanneer je nu precies hoogbegaafd bent, hangt er vanaf welke definitie je gebruikt. Op basis van een IQ-test wordt meestal gezegd dat je hoogbegaafd bent als je IQ gelijk is aan of hoger is dan 130. Bij een IQ-score tussen de 90 en 109 heb je een gemiddelde intelligentie, tussen de 110 en 119 een bovengemiddelde intelligentie. Met een IQ tussen de 120 en 129 word je begaafd genoemd en vanaf 130 dus hoogbegaafd. Vaak wordt er in de hoogbegaafdheid ook nog een gradatie aangebracht. Met een IQ tussen de 145 en 160 ben je dan zeer hoogbegaafd. Iemand met een hogere IQ dan 160 wordt ook wel exceptioneel begaafd of geniaal genoemd.
Ongeveer 2% van de bevolking heeft een IQ van 130 of meer en is daarmee volgens deze definitie hoogbegaafd. In Nederland zou het dus om een kleine 350.000 mensen gaan.
Niet alleen naar het IQ kijken
Kijk je naar meer dan alleen het IQ, dan kom je definities tegen waarbij hoogbegaafdheid ook in verband wordt gebracht met eigenschappen als doorzettingsvermogen, creativiteit, nieuwsgierigheid, sensitiviteit en gedrevenheid. Door een snelle manier van denken kan een hoogbegaafd iemand gemakkelijk complexe zaken oplossen. Er zijn tegenwoordig ook methoden die niet alleen naar het IQ kijken om te onderzoeken of iemand hoogbegaafd is. Ook algemene kenmerken van hoogbegaafdheid worden dan meegenomen.
Kenmerken van hoogbegaafdheid
Er is een heel rijtje aan kenmerken die worden gekoppeld aan hoogbegaafdheid. Het gaat onder andere om:
- snel kunnen leren;
- perfectionistisch zijn;
- creatief zijn en originele ideeën hebben;
- een goed geheugen hebben;
- erg nieuwsgierig zijn;
- snel en veel praten;
- autonoom zijn;
- veel energie hebben;
- een zeer brede interesse hebben;
- overgevoelig zijn voor omgevingsfactoren (zoals geluid en licht);
- overgevoelig zijn voor emoties van anderen;
- een grote fantasie hebben;
- een groot gevoel voor humor hebben;
- erg goed kunnen multitasken;
- snel verbanden kunnen leggen;
- een grote mate van betrokkenheid hebben.
Negatieve aspecten van hoogbegaafdheid
Het lijkt dus erg leuk om hoogbegaafd te zijn, maar er worden ook negatieve aspecten aan verbonden. Zo zouden hoogbegaafden:
- vaak onderpresteren op school en daar op die manier slechte resultaten behalen;
- anders denken dan leeftijdsgenoten en daardoor slecht begrepen worden door anderen;
- vaker faalangst hebben;
- door hun perfectionisme vaak ontevreden zijn over de eigen prestaties;
- snel verveeld en rusteloos zijn.
Hoogbegaafdheid en werken
Als je een baan zoekt, moet je er dan rekening mee houden dat je hoogbegaafd bent? Of verloopt die zoektocht voor jou precies hetzelfde als voor ieder ander? Iedereen is anders en wat voor de ene hoogbegaafde persoon geldt, hoeft voor de andere zeker niet op te gaan. Maar hoogbegaafdheid kan zeker de oorzaak zijn van problemen op het werk. Doordat hoogbegaafden vaak anders denken dan anderen, kan dit leiden tot onbegrip en tot conflicten met collega’s en leidinggevenden. Ze zijn vaak ook snel verveeld en na korte tijd alweer toe aan een nieuwe functie. Als er dan geen doorgroeimogelijkheden zijn, is een andere baan zoeken meestal de enige oplossing. Het kan ook lastig zijn als je slimmer bent dan je leidinggevende en je die erkenning niet krijgt.
Grote bijdrage leveren
Is het dan allemaal negatief? Dat zeker niet! Een hoogbegaafd iemand kan over het algemeen een grote bijdrage leveren aan het reilen en zeilen van een bedrijf of organisatie. Voor iedereen is het natuurlijk weer anders, maar in het algemeen zijn er wel factoren te noemen die bijdragen aan het goed functioneren van hoogbegaafden. Meestal schijn je als hoogbegaafde het beste tot je recht te komen op een kleine, gespecialiseerde afdeling die ondersteunende werkzaamheden heeft, zoals ICT of kwaliteitsmanagement. Passende functies bevinden zich vaak in de creatieve sfeer waarbij analytisch vermogen vereist is, zoals ingenieur, wetenschapper, adviseur, projectleider enzovoort. Probeer hier rekening mee te houden als je een nieuwe functie zoekt.
Voor jezelf beginnen
En lukt het niet binnen een bedrijf of organisatie, bijvoorbeeld omdat je je erg aan je autonomie hecht? Dan kun je er altijd nog voor kiezen om voor jezelf te beginnen. Dus richt je eigen onderneming op of start als zzp’er en doe je eigen ding. Met alle talenten die je hebt, gaat dat zeker lukken!
