Er is op het ogenblik veel vraag naar leerkrachten, zowel in het basisonderwijs als in het voortgezet onderwijs. Dat wil echter niet zeggen dat iedereen die solliciteert als docent zo maar wordt aangenomen. Er staat je ook als docent vaak een pittig sollicitatiegesprek te wachten. Welke vragen kun je tijdens dit gesprek verwachten?
Soms weinig concurrentie
In sommige gevallen zal de school waarbij je solliciteert, maar weinig reacties op de openstaande vacature gekregen hebben. In dat geval kan het zo zijn dat je als enige op gesprek wordt uitgenodigd. Als de sollicitatiecommissie dan een gunstig beeld van je krijgt, is de baan voor jou. Vaak echter zul je het ook in het onderwijs op moeten nemen tegen een of meer medekandidaten. Je moet dan de sollicitatiecommissie er van zien te overtuigen dat jij de beste bent die ze aan kunnen nemen.
Sollicitatiegesprek
Een sollicitatiegesprek voor een baan in het onderwijs is natuurlijk een sollicitatiegesprek als alle andere. Je toekomstige werkgever zal van je willen weten of je over de juiste vaardigheden, ervaring en persoonlijkheid beschikt. Omdat je met leerlingen werkt zal er zeker ook aandacht besteed worden aan je pedagogische en didactische vaardigheden.
Meestal zullen er aan het begin meer algemene vragen gesteld worden. Er word je bijvoorbeeld gevraagd wat over jezelf te vertellen of je moet je positieve en negatieve eigenschappen noemen. Ook de vraag waarom je juist op deze baan gesolliciteerd hebt, zal waarschijnlijk aan de orde komen. Allemaal vragen die je heel goed van te voren thuis kan voorbereiden. Daarnaast kun je vragen verwachten die specifiek zijn voor de functie als docent. Bekijk onderstaande voorbeelden maar goed. Vaak worden één of meer van deze vragen gesteld als je in het onderwijs solliciteert.
Vraag 1: Wat weet je van deze school?
Het schijnt best vaak voor te komen dat tijdens een sollicitatiegesprek blijkt dat de sollicitant zich niet zo erg verdiept heeft in de school waarbij hij solliciteert. Dat gaat jou natuurlijk niet gebeuren! Natuurlijk is het belangrijk waar de school zich bevindt, je vindt het vast fijn om weinig reistijd te hebben. Maar de onderwijsvisie van de school moet je ook aanspreken. Als je de school al niet kent doordat je er zelf op hebt gezeten of er stage hebt gelopen, dan moet je je bij de voorbereiding op je sollicitatiegesprek goed verdiepen in de school. Wat is de grondslag van de school en wat voor onderwijssysteem wordt er gehanteerd? Hoeveel leerlingen zitten erop, wat is de achtergrond van deze leerlingen en hoe groot zijn de klassen? Begin eens met de website van de school te bekijken, maar zoek ook even verder wat er nog op internet over deze school te vinden is. Je kunt natuurlijk ook eens even langs lopen als de school net uit gaat om een indruk van de leerlingen te krijgen.
Zorg er in ieder geval voor dat je voorafgaande aan je sollicitatiegesprek zo veel mogelijk informatie verzamelt.
Vraag 2: Waarom wil je op deze school werken?
Als je de school al kent waarbij je solliciteert, dan is deze vraag natuurlijk gemakkelijker te beantwoorden dan wanneer het een onbekende school voor je is. Maar je moet een reden gehad hebben om op deze specifieke vacature te reageren. Misschien weet je al door je eigen achtergrond of stages dat je graag op een openbare basisschool met daltononderwijs wilt werken of op een christelijke middelbare school waar tweetalig onderwijs wordt aangeboden. Als je je goed hebt voorbereid op vraag 1, dan weet je vast wel te benoemen wat je zo aanspreekt aan deze school, of dat nu de grondslag is, het onderwijssysteem, het type leerlingen, de buitenschoolse activiteiten of de sfeer in het team.
Vraag 3: Wat is jouw visie op onderwijs?
Ben je net klaar met je opleiding, dan is dit misschien een wat lastige vraag. Ja, natuurlijk heb je ideeën over van alles en nog wat, maar om nu meteen over een onderwijsvisie te spreken… Bereid deze vraag dus goed voor. Schrijf de punten op die jij belangrijk vindt voor een school in het algemeen en voor je eigen lesgeven in het bijzonder. Bij elkaar vormen die punten dan jouw visie. Het kan dan gaan om onderwijssystemen of lesmethoden waarmee je bijvoorbeeld tijdens een stage ervaring mee hebt opgedaan. Wat heb jij gemerkt dat het beste aanslaat bij je leerlingen? En vind jij een supergestructureerde lesomgeving belangrijk of wil je juist zoveel mogelijk vrijheid voor je leerlingen? Bedenk ook wat voor vrijheid je zelf wilt hebben en aan welke ondersteuning je behoefte hebt.
Vraag 4: Als iemand jouw lokaal binnenloopt wat ziet hij dan?
Als je deze vraag onvoorbereid krijgt, weet je misschien niet zo snel wat je daar op moet antwoorden. De vraag wordt gesteld om meer over jou en je manier van lesgeven te weten te komen. Je kunt als antwoord iets over jouw lesmethoden vertellen. Als iemand binnenloopt, is de kans dan groot dat jij voor de klas staat en uitleg geeft of zijn de leerlingen in groepjes opdrachten aan het uitwerken? Je kunt ook iets vertellen over de inrichting van je lokaal. Hoe wil jij graag dat dat er uit ziet?
Vraag 5: Wat zijn je sterke en zwakke punten als docent?
Je antwoord op de vraag naar je positieve en negatieve eigenschappen kan je vaak nog wel een beetje algemeen houden, maar als er naar je sterke en zwakke punten als docent wordt gevraagd, dan zul je heel concreet moeten worden. Met je sterke punten probeer je jezelf natuurlijk te verkopen aan de school. Wat die precies zijn is natuurlijk voor iedereen anders. Je kunt denken aan structuur aanbrengen in een rommelige klas, zwakke leerlingen extra begeleiden, lesplannen maken of op een goede wijze communiceren met ouders.
Als zwak punt moet je niet iets te groots noemen dat onoplosbaar lijkt. Als je absoluut geen orde kan houden en het altijd chaos in je klas is, dan zal dat er niet voor pleiten om je aan te nemen. Noem liever iets kleiners en zeg dat je er aan werkt om het op te lossen. Dat kan dan zo iets zijn, dat het je nog niet altijd lukt om de lesstof binnen de beschikbare tijd te behandelen.
Vraag 6: Wat doe je als een bepaalde leerling steeds weer de les verstoort?
Met een antwoord op deze vraag kun je je pedagogische kwaliteiten tonen. Je hebt zo’n situatie vast wel eens mee gemaakt. Je kunt met behulp van de STAR-methode (Situatie, Taak, Actie, Resultaat) vertellen hoe je hier in het verleden mee bent omgegaan. Denk niet dat je toen alles in je eentje opgelost moet hebben. Zeg ook iets over samenwerking met collega’s, de ouders of externe deskundigen.
Je kunt vervolgvragen hierop verwachten die gaan over wat je er van geleerd hebt en wat je nu in een vergelijkbare situatie anders zou doen.
Vraag 7: Hoe betrek je ouders bij de leerprestatie van hun kind?
Bij deze vraag gaat het niet om je didactische of pedagogische kwaliteiten, maar om communicatie. Vertel hoe er in je huidige baan of tijdens je stage met ouders gecommuniceerd wordt of werd en vertel hoe jij dit zelf ervaren hebt. Welke vormen van communicatie vind jij zelf prettig en welke vormen vind jij niet goed werken? Geef een of meer voorbeelden van communicatie met ouders over de leerprestaties van hun kind. Noem daarbij geen namen van de leerlingen of ouders, ook geen voornamen, en neutraliseer de feiten.
Vraag 8: Wat is je mening over….?
In het onderwijs speelt altijd heel veel. De sollicitatiecommissie zal graag willen weten of jij de ontwikkelingen volgt en of je je daar ook een mening over vormt. Er kan dan ook zo maar naar je mening over een actuele kwestie gevraagd worden. Dat kan een vierdaagse schoolweek door het lerarentekort zijn, een actueel rapport over dyslexie of een nieuwe lesmethode. Zorg dus dat je op de hoogte bent van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied en dat je hier over mee kunt praten.
