‘We willen graag met je verder praten.’ Als je dat hoort na een eerste sollicitatiegesprek weet je dat de baan langzaam in zicht komt. Je moet alleen nog wel dat tweede gesprek doorkomen. Hoe kun je je daar optimaal op voorbereiden?
Sollicitatietraject
Als je wordt uitgenodigd voor een tweede sollicitatiegesprek, heb je er meestal al een heel traject op zitten. Een telefoontje naar het bedrijf voor meer informatie, een sollicitatiebrief, een eerste gesprek…. Soms gaan er weken overeen na het zien van de vacature voordat je te horen krijgt dat men wel geïnteresseerd is in jou. Het duurt dan vaak ook nog wel even voordat je echt wordt uitgenodigd voor het eerste sollicitatiegesprek. Je hebt dan meestal ruim de tijd om je op dat gesprek voor te bereiden. Bij een tweede gesprek gaat dat vaak anders. Soms zit er maar heel kort tussen het moment dat je voor een tweede gesprek wordt uitgenodigd en het gesprek zelf.
Goede voorbereiding
Ook een tweede sollicitatiegesprek staat of valt vaak met een goede voorbereiding. Onderschat dit tweede gesprek niet door te denken dat je de baan al in handen hebt. Gewoonlijk worden nog twee of drie andere kandidaten voor een tweede gesprek uitgenodigd. Jij bent natuurlijk heel geschikt voor de vacante functie, maar dat zijn die andere kandidaten waarschijnlijk ook! Benut de (korte) tijd die je hebt dus goed om dit tweede gesprek zo goed mogelijk voor te bereiden. Vraag altijd wie je gesprekspartners zullen zijn bij dit tweede gesprek, dan kun je daar met je voorbereiding rekening mee houden.
Verschil tussen eerste en tweede gesprek
Per bedrijf kan de sollicitatieprocedure sterk anders zijn. Het maakt bijvoorbeeld een groot verschil of je bij een klein familiebedrijf of bij een groot internationaal bedrijf solliciteert. In het algemeen zal je het tweede gesprek met andere mensen voeren dan het eerste. Het eerste gesprek is vaak algemener van aard. Een recruiter heeft hierbij vaak een groot aandeel in het gesprek. In het tweede gesprek wordt vaak meer de diepte ingegaan. Er is dan ook vaak een directe collega bij het gesprek aanwezig, waardoor er ook op vaktechnische aspecten wordt ingegaan. Is je tweede gesprek wel met dezelfde mensen als je eerste gesprek, dan kun je vragen verwachten over alles wat in het eerste gesprek nog niet aan de orde is geweest.
Evalueer het eerste gesprek
Hoe bereid je dat tweede gesprek nu het beste voor? In de eerste plaats door het eerste gesprek goed te evalueren. Wacht hier niet mee totdat je de uitnodiging voor het tweede gesprek binnen hebt. Gelijk na je eerste gesprek kun je het beste al een korte evaluatie op papier zetten. Wat ging er goed en wat niet zo? Wat vond je lastige vragen en wat heb je daar op geantwoord? Hoe was de reactie daarop? Over welke onderwerpen werd doorgevraagd? Het beste kun je tijdens het gesprek al wat notities maken, zodat je niet vergeet wat er aan de orde is geweest. Waarde toekennen aan de verschillende onderdelen van het gesprek kan pas achteraf.
Analyseer de functie en jezelf
Aan de hand van je evaluatie kun je nog een stapje verder gaan. In dat eerste gesprek heb je waarschijnlijk een heleboel nieuwe informatie over de functie gekregen. Soms komt die informatie niet overeen met hetgeen je dacht toen je solliciteerde. Maak met behulp van die nieuwe informatie een analyse van de functie. Waar zal je vooral mee bezig zijn? Lijkt dat je leuk om te doen? Met wie moet je samenwerken, wat zijn je verantwoordelijkheden, wie is je leidinggevende? Analyseer ook jezelf met betrekking tot die functie. Sluit wat je moet gaan doen aan bij je ervaring? Vind je jezelf geschikt voor deze functie? Wat zijn je zwakke punten? Heb je bijscholing nodig of een goede begeleiding?
Analyseer het bedrijf
Meer nog dan bij een eerste gesprek is het bij een tweede gesprek van belang dat je zo veel mogelijk weet over de ins en outs van het bedrijf. Daar heb je je natuurlijk voor het eerste gesprek al in verdiept, maar zorg er voor dat je nu helemaal alles weet. Dus kijk op de website, lees jaarverslagen, zoek recensies op internet. Natuurlijk volg je alle social media en lees je artikelen die de laatste tijd over het bedrijf verschenen zijn. Als je iemand kent die er werkt, ga dan eens met hem praten om er achter te komen hoe het bedrijf als werkgever is.
Bedenk vervolgens of en hoe jij bij het bedrijf past. Kan jij je scharen achter de missie en doelen van het bedrijf? En wat weet je al van de bedrijfscultuur, spreekt deze jou aan?
Bereid je voor op verdiepende vragen van de interviewers
Je weet al welke vragen er tijdens het eerste gesprek aan je gesteld zijn. Je denkt misschien dat je die vragen niet nog een keer krijgt, maar dat hoeft niet waar te zijn. Als je nu met andere personen aan tafel zit, kan ook een tweede gesprek weer beginnen met ‘Vertel eens iets over jezelf’. Over het algemeen kun je verdiepende vragen verwachten. Er zal gedetailleerder ingegaan worden op de functie en de meerwaarde die jij kunt hebben voor het bedrijf. Gelukkig heb jij daar al over nagedacht! Je kunt ook verwachten dat je interviewers ontdekt hebben wat jouw zwakke punten zijn. Er zal dan ook doorgevraagd worden hoe je in dit opzicht de functie kan vervullen. Je zult ze er dan van moeten zien te overtuigen dat jij je nog verder kan ontwikkelen.
Sollicitatievragen tijdens tweede gesprek
In het algemeen kun je zeggen dat de vragen bij een tweede gesprek meer de diepte ingaan. Er zal specifieker op de werkzaamheden worden ingegaan en men zal er achter proberen te komen in hoeverre jij nu echt bij de organisatie past. Wil je je goed voorbereiden op je tweede sollicitatiegesprek? Verdiep je dan in onderstaande tien vragen. Dit zijn typisch vragen die gesteld worden tijdens een tweede sollicitatiegesprek.
Vraag 1: Kun je een voorbeeld noemen van een situatie in je werk dat …?
Deze vraag kan in heel veel varianten voorkomen. Op de puntjes kan bijvoorbeeld worden ingevuld: ‘…. je leiderschap toonde’, ‘…. je een conflict moest afhandelen’, ‘…. je je buiten je normale taken extra moest inzetten om een klus geklaard te krijgen’. Een dergelijke vraag wordt gesteld, omdat er van wordt uitgegaan dat hoe jij in het verleden hebt gehandeld, voorspelt hoe je in de toekomst in zo’n situatie handelt. Op dit punt van je sollicitatie is al duidelijk dat je de juiste opleiding en werkervaring hebt, maar het is misschien nog niet duidelijk hoe jij je in gedrag onderscheidt van de andere kandidaten. Een goede manier om op zo’n vraag antwoord te geven is gebruikmaken van de STAR-methode. Je benoemt dan een situatie (S) uit een recent verleden en vertelt daarbij wat je taak (T) was, welke actie (A) te hebt ondernomen en wat toen het resultaat (R) was. Je kunt zo met een concreet voorbeeld laten zien welke verantwoordelijkheden je hebt gehad en hoe jij bepaalde dingen oplost.
Vraag 2: ‘Wat vind je van……?’
Bij deze vraag wordt naar je mening gevraagd over een vakinhoudelijk aspect. Dit kan een bepaalde werkwijze zijn, een technische ontwikkeling of een softwareprogramma. Voor jou natuurlijk de kans om te laten zien dat je alle ontwikkelingen in het vakgebied uiteraard continu volgt en dat je je daar ook een mening over vormt. Houd in je antwoord wel rekening met de bedrijfscultuur en de strategie van het bedrijf zelf. Prijs niet de ontwikkelingen van de concurrent aan als het bedrijf zelf een andere weg is ingeslagen.
Vraag 3: Zijn er vragen uit het eerste sollicitatiegesprek die je opnieuw wilt beantwoorden?
Misschien is dit wel de vraag waarop je zit te wachten. Na het eerste gesprek bedacht je een nog veel beter antwoord op een bepaalde vraag of je bent in eerste instantie bepaalde interessante details vergeten te vertellen. Blijkbaar is je ‘foute’ antwoord geen reden geweest om je direct af te wijzen, maar als je het gevoel hebt dat je nog iets recht te zetten hebt, dan moet je dat zeker doen. Ook als je vindt dat er op een bepaald onderwerp niet diep genoeg is ingegaan tijdens het eerste gesprek, dan kun je dat nu aangeven.
Vraag 4: Wat zou je willen veranderen aan dit bedrijf?
Het komt je sollicitatie niet ten goede als je hier met een waslijst met punten komt die jij graag anders ziet bij het bedrijf. Een betere indruk maakt het als je het bedrijf prijst en benadrukt dat je van iedereen hoort dat het fantastisch is om hier te werken. Je kunt dan een concreet punt noemen dat beter zou kunnen, bijvoorbeeld de scholingsmogelijkheden of een of ander formulier op de website.
Vraag 5: Werk je liever alleen of in teamverband?
Je kunt altijd een vraag verwachten die over samenwerken gaat. Er zijn maar weinig functies waarbij je helemaal solitair werkt en waarbij samenwerking geen enkele rol speelt. Een antwoord waaruit blijkt dat je niet zo van samenwerken houdt, valt over het algemeen niet goed. Zelfstandigheid wordt echter meestal ook op prijs gesteld. Je kunt dus het beste iets antwoorden wat er op duidt dat je erg zelfstandig bent, maar ook graag in teamverband werkt.
Vraag 6: Waar ben je het meest trots op van wat je tot nu toe hebt bereikt?
Tja, het kan natuurlijk zijn dat je zelf nog niet het gevoel hebt dat je al zo veel bereikt hebt, maar dat moet je dan maar even voor je houden. Noem iets uit je huidige baan of uit je studietijd dat een relatie heeft met de baan waarop je solliciteert. Je interviewers willen graag horen of wat jij belangrijk vindt in je werk terugkomt in de functie die jij kan gaan vervullen.
Vraag 7: Hoe zie jij je verdere loopbaan?
Nog zo’n vraag die je moet afstemmen op de functie waarop je solliciteert. Heb jij de ambitie om door te groeien in de branche waarin je solliciteert, dan geeft dat een goed aanknopingspunt voor de baan. Als je echter hebt verzonnen dat je zodra je genoeg geld hebt, je naar de andere kant van de wereld vertrekt, dan kun je dat misschien maar beter niet zeggen. Het bedrijf waarbij je solliciteert heeft waarschijnlijk graag dat je in de goede richting ambitieus bent. Je kunt bijvoorbeeld aangeven dat je je op korte termijn verder wilt ontwikkelen op sales-gebied en dat je daarna graag accountmanager wilt worden.
Vraag 8: Heb je zelf nog vragen?
Ja, natuurlijk heb je nog vragen! Jij moet er namelijk in dit gesprek achter zien te komen of jij überhaupt die baan wel wilt hebben. Dus je moet vragen naar alles wat nog niet helemaal duidelijk is en wel belangrijk voor je is. Is het mogelijk om parttime te werken, wat zijn de scholingsmogelijkheden, wanneer is de geplande startdatum? Er is vast een lijstje met vragen die je hebt verzonnen na je vorige gesprek. Stel ze nu het kan!
Vraag 9: Wat voor salaris wil je verdienen?
Soms wordt hierbij al een schaal of bedrag genoemd en wordt er gevraagd of je hiermee instemt. Bedenk dat het eigenlijke onderhandelen pas begint nadat je als eerste uit de bus bent gekomen voor deze functie. Vaak ontkom je er echter niet aan om toch al een indicatie te geven van het salaris dat je verwacht te gaan verdienen. Zorg er dus voor dat je weet wat gangbaar is voor deze functie in deze branche.
Denk ook van te voren na over andere arbeidsvoorwaarden zoals verlofregelingen, leaseauto’s of laptops. Het concrete onderhandelen mag dan wel pas later plaatsvinden, maar je wilt jezelf niet benadelen door nu al te laag in te zetten doordat je niet weet wat gebruikelijk is.
Vraag 10: Wat is je opzegtermijn?
Soms is antwoord op deze vraag heel gemakkelijk, omdat duidelijk in je contract staat vermeld wat de opzegtermijn is. In andere gevallen zal je het wat vaag moeten laten, dat dat in overleg met je leidinggevende vastgesteld moet worden. Het geeft in ieder geval een goede indruk als je aangeeft dat je je werk graag goed wilt overdragen en je opvolger wilt inwerken.
Bereid je eigen vragen voor
Tijdens het tweede sollicitatiegesprek gaat het er niet alleen omdat het bedrijf een zo goed mogelijk beeld krijgt van jou; andersom geldt dat zeker ook. Voor jou is het ook de gelegenheid om er achter te komen of jij verder wilt in de sollicitatieprocedure en of jij ‘ja’ wilt zeggen als je de baan aangeboden krijgt. Bedenk dus van te voren goed welke vragen er nog beantwoord moeten worden om een goede keuze te kunnen maken. Deze vragen kunnen gaan over de functie, het team of de organisatie. Je kunt bijvoorbeeld de verwachting hebben dat je de beoogde werkzaamheden snel onder de knie zult hebben en dat je wel graag bij dat bedrijf wilt werken, maar niet jarenlang in die functie. Het is dan van groot belang om te weten wat de doorgroeimogelijkheden zijn. Als er veel ontwikkelingen in het vakgebied zijn kun je bijvoorbeeld vragen hoe het bedrijf denkt hier op in te spelen.
Na het gesprek
Maak ook na dit tweede sollicitatiegesprek na afloop een kort verslag van je bevindingen. Zet voor jezelf alle voors en tegens op een rij en neem een beslissing of je die functie wilt gaan vervullen. Als je conclusie gelijk is dat jij niet de aangewezen persoon bent voor deze baan, dan kun je de werkgever laten weten dat je je terugtrekt als sollicitant. Wil je de baan wel graag hebben, dan vindt de werkgever hopelijk ook dat jij hier geschikt voor bent!
